Ik hoop dat alles weer gewoon wordt

Hans Bouman, Mirjam Schwarz

In maart 1939 begint mijn tante Thea Windmuller, het jongste zusje van mijn moeder, met het schrijven van een dagboek. Thea is dan 18 jaar oud.
Opeens een idee! ik neem de pen en schrijf! Thea houdt haar dagboek bij van april 1939 tot december 1943. Naast de dagboeken zijn er 91 brieven die Thea’s vriend Wolfgang Maas aan haar heeft geschreven. Thea en Wolfgang zijn twee jonge mensen, wier liefde opbloeit onder een wel heel tragisch gesternte. Het boek kent drie verhaallijnen. Het gaat allereerst over de dagboeken en brieven van Thea en Wolfgang. Thea die haar zielenroerselen opschrijft over haar kleine en grote persoonlijke belevenissen rondom haar twintigste levensjaar. Over haar grote liefde Wolfgang. Hoop en verlangens maar ook wat de impact is van de elkaar opvolgende maatregelen op een Joods ondernemersgezin, de rol van Heleen Kuipers Rietberg en de onderduik in het relatief veilige Friesland.

De tweede verhaallijn gaat over de Joodse gemeenschap, het dagelijks leven in Winterswijk, de beklemmende sfeer van verboden, de vervolging, het onderduiken en de zinloze vernietiging van bijna de hele Joodse gemeenschap. Alle aspecten van de lokale geschiedenis komen erin aan de orde. De dreiging in de dertigerjaren de toenemende stroom van vluchtelingen, de opkomst van de NSB, en de rol van de burgemeester en de inspecteur van politie.

De derde verhaallijn omvat mijn persoonlijke zoektocht naar mijn familie.

Ik kan mij nog levendig het moment herinneren dat ik een van de schriftjes op een willekeurige pagina opensloeg en begon te lezen:

10 oktober 1942
Soms denk je waarom leef ik nog en hoe komt het toch dat ik nog besta. Mama pappa en Lies zijn opgehaald en weg, wie weet waar heen. Zou ik ze ooit terug zien en waar is op het ogenblik mijn lieve schat. Oh, laat alles toch nog goed komen. Wat een ellende we zijn allemaal uit elkaar, als opgejaagd wild nergens rust. Overal gevaar, bedreigd. Hoe moet dit alles ooit nog eens goed komen?

Gerdi Verbeet stelt dan ook in haar voorwoord: “Met Ik hoop dat alles weer gewoon wordt” hebben we er in Nederland een indrukwekkend monument bij gekregen”.

“Ik Hoop dat alles weer gewoon wordt” een noodzakelijk boek

Boek recensies

Het verhaal is eigenlijk te tragisch voor woorden, maar het boek is prachtig.
Het boek heb ik in twee dagen gelezen. Heel bijzonder! Aangrijpend verhaal. Onvoorstelbaar en tragisch. Het is zo mooi vormgegeven, goed gedocumenteerd. Knap werk van jou en Hans Bouman. Mijn complimenten. Ik hoop dat velen het zullen lezen.
Het boek heb ik als het ware in één adem gelezen. Heel boeiend en erg leesbaar. "De zijnoten" zijn een zinvolle aanvulling. Knap hoe de mooie dagboekdelen zijn vervlochten met de overige teksten.
Ben er net in begonnen. Gelijk al indrukwekkend.
"Het leven moet aangedurfd worden" ; Gerdi Verbeet heeft gelijk al in haar voorwoord, wat een indrukwekkend monument. Het verhaal zet al het gemor over social distancing in totaal ander perspectief als je een overheid hebt die wél voor je zorgt.
Met dit boek, hoe pijnlijk ook de gebeurtenissen en het verloop, zijn de betrokkenen ook een beetje voor mij gaan "leven". Een mooier eerbetoon voor al deze, stuk voor stuk mooie en bijzondere mensen lijkt mij niet mogelijk.
Zojuist heb ik je prachtige boek "Ik hoop dat alles weer gewoon wordt" uitgelezen. Bijna in een adem!